Warmtepompen: waarom ze nu nog niet interessant zijn voor het merendeel van de huishoudens in Nederland
Je overweegt om een warmtepomp aan te schaffen. Het is een duurzame vervanger van de CV-ketel en kan bijdragen aan het verlagen van je CO2-uitstoot. Maar is je huis wel geschikt voor een warmtepomp? Dat is van meerdere factoren afhankelijk. De belangrijkste factoren zijn de isolatie, het verwarmings- en ventilatiesysteem.
Isolatie
Een warmtepomp werkt op elektriciteit en haalt warmte uit natuurlijke bronnen zoals de buitenlucht, de aarde of het grondwater. De warmtepomp zet deze warmte om in bruikbare energie waarmee een woning verwarmd kan worden. Voor een volledig elektrische warmtepomp is je huis alleen geschikt als het goed tot zeer goed geïsoleerd is. Goed tot zeer goede isolatie houdt in dat de vloer, spouwmuur en het dak geïsoleerd zijn en dat er HR++ glas in de ramen zit. Het bouwjaar van je woning geeft een indicatie van de mate van isolatie. Een vuistregel die je kan aanhouden zijn woningen die na 2000 zijn gebouwd. Dit zijn er naar schatting 1 miljoen woningen die hieraan voldoen. Maar we zijn er nog niet.
Meterkast
Een 3-fasenaansluiting is nodig wanneer het gelijktijdig verbruik van alle apparaten in de woning hoger is dan 8kW (kilowatt). Elektrische kookplaten (6kW) dragen sterk bij aan dit verbruik, en wasdrogers (2kW) in mindere mate. Een warmtepomp past zeker ook in dit rijtje. Wanneer een warmtepomp de volledige verwarming van de woning voor zijn rekening neemt, is vaak een vermogen nodig van 6kW of meer. In combinatie met andere apparaten overschrijdt de woning dan vaak het maximale vermogen van een 1-faseaansluiting (8kW). Bij het plaatsen van een kleinere hybride warmtepomp van 3kW kan het zijn dat deze overschrijding niet optreedt.
Naast de capaciteitsgrens van de 1-faseaansluiting (8kW) is er nog een tweede aandachtspunt. Sommige warmtepompen werken namelijk niet op 230 Volt maar op 380 Volt. De bekendere term voor 380 Volt is krachtstroom. De term ‘krachtstroom’ wordt soms als synoniem gebruikt voor de eerdergenoemde 3-fasenaansluiting, maar dat is niet juist. Een 3-fasenaansluiting levert namelijk niet zomaar ineens krachtstroom. Een 3-fasenaansluiting is wél een randvoorwaarde om krachtstroom te kunnen aanleggen, maar krachtstroom kunnen gebruiken vraagt extra aanpassingen in de meterkast.
Ruimte
Als je een warmtepomp met een buitenunit kiest, moet je rekening houden met de afstand tot de binnenunit, de luchtstroom en het geluid. De buitenunit moet zo dicht mogelijk bij de binnenunit staan, zodat de leidingen zo kort mogelijk zijn. Dit verhoogt het rendement van de warmtepomp. De buitenunit moet ook voldoende frisse lucht kunnen aanzuigen, zonder dat er obstakels of muren in de weg staan. Ten slotte moet je de buitenunit op een plek zetten waar je zelf en je buren zo min mogelijk last hebben van het geluid. Je moet minimaal een halve meter van de erfgrens met de buren blijven. Dit kan op de grond, op het dak of aan de gevel zijn. Je kunt ook geluidsisolerende maatregelen nemen, zoals een omkasting of een trillingsdemper.
Ventilatie
Als u de woning goed isoleert, neemt de natuurlijke ventilatie in de woning af. Een goede ventilatie-oplossing zoals een balansventilatiesysteem met warmteterugwinning voorkomt tocht en warmteverlies. Een goed ventilatiesysteem is belangrijk wanneer u een warmtepomp overweegt. Het zorgt voor een beter werkende warmtepomp en verbetert het comfort in huis. Om met een warmtepomp te kunnen verwarmen, wilt u zoveel mogelijk koude tocht uit naden en kieren voorkomen. Ook ventilatieroosters en openstaande ramen veroorzaken veel koude tocht in de woning. Deze koude tocht veroorzaakt temperatuurschommelingen waardoor de warmtepomp gaat pendelen (aan-uit). Een centraal balansventilatiesysteem met warmteterugwinning is een goede optie. In veel gevallen is er al een mechanisch ventilatiesysteem aanwezig met alleen afvoerkanalen. Dit systeem is tegenwoordig eenvoudig om te bouwen naar een balansventilatiesysteem met warmteterugwinning. Het ventilatieapparaat voert verse lucht via de centrale trapkolom richting de woon- en slaapkamers. Deze ruimtes worden geventileerd met een kleine ventilator die de lucht afkomstig van de hal of overloop via de spleet onder de deur in de ruimte brengt. Een speciale sensor meet de luchtkwaliteit in de hal of overloop, als deze te laag is wordt er een signaal afgegeven aan de ventilatie om harder te gaan ventileren. De luchtafvoer blijft hetzelfde functioneren via de afvoerkanalen in de keuken, badkamer en toilet.
Conclusie
Het is belangrijk om te beseffen dat een warmtepomp niet zomaar een populair alternatief is voor de CV-ketel. Het is een investering die je goed moet overwegen. Je moet goed nadenken of je je huis zo goed hebt geïsoleerd, hoe je je huis ventileert, of je de ruimte hebt voor een warmtepomp en of je meterkast wel klaar is voor een warmtepomp.
Over de auteur
Paul Teutscher is zoon van een aannemer en mede-oprichter van Van Blauw. Hij heeft ruim 15 jaar ervaring in de financiële dienstverlening. Paul's motto is: “Laat de wereld een beetje beter achter dan dat je het aantrof.” Van Blauw helpt woningeigenaren bij het verduurzamen van hun woning.